Robert Voorhamme en de veelkoppige draak

voorzitter AUHA over hoger onderwijs
14/04/2014

Je zult haar logo niet op de trams zien prijken en voor jou als student is ze as such niet erg belangrijk. Toch heeft de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen al veel betekend voor de manier waarop Universiteit Antwerpen zich ontplooid heeft. Robert Voorhamme, voorzitter van AUHA, wist op zijn kantoor in het voormalige hoofdgebouw van de Koloniale Hogeschool even tijd vrij te maken om met dwars te spreken over student, stad en studie.

problem indication

AUHA is een bestuurlijk orgaan dat een cluster van verschillende onderwijsinstellingen in Antwerpen overkoepelt: Universiteit Antwerpen, Karel de Grote-Hogeschool, Artesis Plantijn Hogeschool Antwerpen en Hogere Zeevaartschool Antwerpen. Met het sluiten van de Bolognaverklaring in 1999 werd bepaald dat de Europese hogescholen en universiteiten over zouden stappen op de bachelor-masterstructuur, om uitwisseling tussen internationale onderwijsinstellingen te vergemakkelijken.

In Vlaanderen lieerden de hogescholen zich na het structuurdecreet van 2003 aan de vijf universiteiten en was Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen geboren. Sinds de invoering van deze nieuwe structuur is AUHA medeverantwoordelijk geweest voor het opleidingsaanbod, het onderzoek en de begeleiding van studenten in onze stad.

 

problem statement

Robert Voorhamme De Associatie is inderdaad opgericht om de universiteit en hogescholen te verbinden, maar ze heeft intussen meerdere taken gekregen. Naast de overgang tussen secundair en hoger onderwijs, tussen bachelor en master en de samenwerking tussen de instituten, houdt de Associatie zich ook bezig met het studentenleven. Antwerpen heeft zich ontzettend goed op de kaart gezet als studentenstad: AUHA is dan ook de associatie die de afgelopen 10 jaar het snelst is gegroeid. Hoewel Antwerpen van origine geen mastodont als Gent of Leuven is, zal de persoonlijke begeleiding van studenten door deze groei nu een grotere uitdaging vormen. AUHA probeert hierop te reageren met initiatieven als Antwerpen Studentenstad en Huis van de Student. Ik vind het belangrijk dat de studenten deze instellingen kennen, zodat zij hun weg kunnen vinden wanneer zij hier arriveren.

 

Een tweede fenomeen waar de Associatie mee te maken krijgt, is de veranderende demografie. De aangroei van hogeropgeleiden in Vlaanderen verloopt minder snel dan die in andere Europese landen. In een land als het onze is de opleiding van de bevolking de belangrijkste factor wanneer je spreekt over competitiviteit. Als wij in Vlaanderen de deelname aan het hoger onderwijs niet willen zien stagneren, moeten we inspelen op de groepen in onze samenleving die nu ondermaats deelnemen. Kinderen van lageropgeleiden, van migranten en anderstaligen blijven achter in ons onderwijs. Deze achterstand is in Antwerpen groter en groeit sneller dan binnen de andere associaties, waardoor we niet kunnen wachten tot de rest van Vlaanderen bereid is tot het ondernemen van actie.

 

Onderwijs wordt een continuüm. We gaan te maken krijgen met een ander type student, dat gaandeweg klimt. Er zullen meer werkstudenten zijn, of studenten die door gebrek aan goede begeleiding pas later tot de ontdekking komen dat zij tot meer in staat zijn. Deze mensen moeten via het zalmprincipe de kans krijgen om door te stromen, bijvoorbeeld van een professionele naar een academische bachelor. Nu moet een student nog wachten tot het tweede semester voor hij of zij kan wisselen, waardoor velen hun interesse en motivatie al verliezen. De schakeling tussen opleidingen moet dus goed georganiseerd worden om deze overstap voor de student gemakkelijker te maken.

 

research questions

Voorhamme We mogen in Vlaanderen niet in de val trappen om het onderzoek en de onderzoeksmiddelen te veel te gaan versnipperen. Academisch maar ook toegepast onderzoek zal vooral aan de vijf universiteiten gedaan blijven worden, zodat de hogescholen niet nog eens afzonderlijk onderzoek zullen verrichten. We moeten niet elke keer opnieuw het warm water uitvinden. Vooral binnen de hoge kunstopleidingen worden goede afspraken gemaakt over de invulling van academisch onderzoek, omdat zij voor doctoraten afhankelijk zijn van de universiteit. In Antwerpen is er een biotoop voor de culturele sector en de kunsten, de scene zogezegd, waarvoor meer en meer studenten naar deze stad komen.

 

Daarnaast moet er een nauwere samenwerking met het bedrijfsleven tot stand komen, onbekend is onbemind. Ik denk dat er heel wat onbekendheid bij zowel het bedrijfsleven als de professionele opleidingen heerst die weggenomen kan worden. Een belangrijk instrument om die aansluiting tussen school en arbeidsmarkt te verbeteren is het praktijkgericht onderzoek. Het bedrijfsleven wordt nu geconfronteerd met de veelkoppige draak die het onderwijs is en raakt ontmoedigd om contact te zoeken met de instellingen. Hierdoor bestaat er nog altijd een drempel voor studenten die op zoek zijn naar een stageplaats. Door heel pragmatisch en specifiek onderzoek te stimuleren dat aansluit op de wensen van de professionele wereld, zal ook de student beter terechtkomen.

 

scope

Voorhamme Een ander vraagstuk voor de Associatie vormt het bestrijden van de hoge uitval in het eerste jaar van veel opleidingen. De overgang tussen secundair en hoger onderwijs kan serieus verbeterd worden. Je moet dan niet de verantwoordelijkheid enkel bij het secundair onderwijs leggen, maar streven naar een wisselwerking tussen beide op het gebied van communicatie. Leerlingen in het secundair onderwijs moeten een fatsoenlijke, geïnformeerde oriëntatie verkrijgen met behulp van het hoger onderwijs zelf. SID-in beurzen zijn wat dat betreft vooral propagandagericht: als bedrijven die klanten proberen te werven.

 

Leerlingen moeten dus weten waar ze staan en wat hun werkelijke competenties zijn voor ze aan een studie in het hoger onderwijs beginnen, maar ook wanneer ze eenmaal begonnen zijn. Het is belangrijk om tijdig vast te stellen of een student zijn opleiding aankan. Ik ben voorstander van een verplichte ijkingsproef voor aanvang van de studie, zonder direct bindende conclusies. Studenten en ouders moeten geconfronteerd worden met de consequenties van hun beslissingen. Als uit een ijkingsproef blijkt dat je totaal niet geschikt bent om rechten te gaan studeren en je gaat het toch doen, dan heb je geen excuses meer. Je was gewaarschuwd.

 

Veel stress en problematiek in het latere werkende leven zijn al geworteld in de keuzes die je als student maakt. Er hoeft geen poespas rond verkeerde studiekeuzes te bestaan en de studenten die ze maken hoeven niet gepamperd te worden: zij vormen een last voor zowel hun ouders als de samenleving. Een samenleving die veel doet om mensen toegang tot het hoger onderwijs te verschaffen, maar niet let op de manier waarop studenten daar invulling aan geven. De pogingen die scholen nu doen om mensen die een onverantwoorde beslissing namen toch te blijven aanhouden, zullen daarnaast een negatief effect hebben op diegenen die weloverwogen en met passie voor hun studie kozen. Het hoger onderwijs is geen reparatieonderwijs, waar eeuwige vrijblijvendheid heerst.

 

conclusion and discussion

Voorhamme Performant onderwijs, ten slotte, is onderwijs dat maximaal weet in te spelen op het spontaan leergedrag van kinderen. Er bestaat in deze tijden van toenemende digitalisering en multiple source een steeds grotere kloof tussen het spontane leergedrag dat digitale media oproepen en het formele stramien van het boek en de one source van de cursus. Jongeren van tegenwoordig leren steeds vaker door informatie met elkaar uit te wisselen als gelijkwaardige peers. Ook in het bedrijfsleven zullen studenten te maken krijgen met werken in teamverband en gezamenlijke uitdagingen. Onze leerprocessen moeten daarop worden afgestemd.

 

In ‘mijn tijd’ werden we door de professoren scheef aangekeken als we een studentenoverleg organiseerden; dat was volledig atypisch. Studeren was een individuele aangelegenheid. Herkansingen bestonden nog niet en de examens werden voor het gehele jaar in 14 dagen afgelegd, waardoor we een strak urenschema moesten volgen om onze studies af te ronden. We gingen elke dag op café en waren wel de vrijpostige generatie van ‘68 die af en toe een auditorium bezette om het ancien régime te affronteren, maar onze vrije tijd was stipt gepland. Misschien ben ik een oude zeur, maar ik denk dat het huidige systeem waarin vakken als schijfjes kunnen worden afgerond er alleen maar toe leidt dat studenten te ver van het overzicht over hun vakgebied komen te staan. Als je serieus wilt studeren, dan gaat dat tijd kosten. Tijd die je alleen wilt investeren als je echt geïnteresseerd bent.