het mysterie achter Het Brantijser

de verborgen geschiedenis

10/01/2018
🖋: 

De blok is weer in alle hevigheid losgebarsten in studentikoos Antwerpen. Zodra de zon opkomt, zoeken studenten hun toevlucht tot studielocaties die over de stad verspreid zijn. En als de zon onder is, zijn er nog voldoende plaatsen beschikbaar om de student die ’s avonds tot leven komt, aan zijn/haar cognitieve trekken te laten komen. Het succes van de vorige edities van STUDY360 heeft de betrokken partijen ertoe bewogen om ook de eerste editie van het academiejaar 2017-2018 te laten slagen. Zo zijn er een aantal nieuwe locaties bijgekomen waaronder ‘Het Brantijser’.

In Het Brantijser is de Antwerp Management School (AMS) gehuisvest. De Universiteit Antwerpen schrijft er het volgende over op haar website:

Antwerp Management School (AMS) is de autonome managementschool van de Universiteit Antwerpen. In de prestigieuze ranking voor Executive MBA’s van de Financial Times bekleedt AMS wereldwijd een knappe vijftigste plaats.

Antwerp Management School ontstond in 1959 als Instituut voor Postuniversitair Onderwijs, op dat moment de meest prestigieuze school voor managementvorming. Het instituut leverde topmanagers in grote bedrijven en organisaties en had zo een grote invloed op de ontwikkeling van Antwerpen, Vlaanderen, België en ver daarbuiten.

Antwerp Management School ontwikkelde zich tot een volwaardige business school en verwierf een prominente plaats op het internationale toneel. Ze bereidt toekomstige managers en leiders voor op sleutelposities in de globale business community en ze stimuleert wereldburgerschap, leiderschap en professionalisme. Duurzaamheid staat centraal. Dat vertaalt zich onder meer in het Antwerp Management School Fund for Sustainable and Innovative Entrepreneurship. Dat fonds heeft als doel om ondernemerstalent uit het Zuiden verder te ontwikkelen.

Antwerp Management School is gevestigd in Het Brantijser, een pand dat deel uitmaakt van de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen.

 

Dat bovenstaande tekst best gelikt is, mag een understatement heten. Is Het Brantijser geschikt als studielocatie? Geen schrik, je hoeft dit artikel niet tot het eind te lezen om die vraag beantwoord te krijgen; het antwoord is een volmondige ja. AMS is gelegen in een mooi gebouw waarin de geschiedenis en het moderne interieur elkaar ontmoeten. Zo kun je onder andere terecht in de kelder van oud gesteente om je laptop en je cursussen uit te spreiden.

Dit prikkelde de schrijver van dit artikel om op zoek te gaan naar de oorsprong van ‘Het Brantijser’; de aanleiding, die zich wellicht een paar eeuwen geleden voordeed, voor het bouwen van dit historische gebouw. De beheerder van het archief van het wereldwijde web – Google – bood mij geen oplossing. Zoekresultaten op de tweede pagina bestaan namelijk niet. Maar wie verder nadenkt over de naam Het Brantijser en de mystiek die eromheen hangt, komt tot een schrikbarende conclusie.

Dat de geschiedenis zelfs voor ’s werelds grootste zoekmachine verborgen blijft, heeft een reden. Dat Brantijser niet als 'brandijzer' is gespeld, heeft eveneens een reden. In deze tijd van transparantie wil iemand de geschiedenis van Het Brantijser duidelijk aan het daglicht ontrekken.

Uit betrouwbare bron hebben we echter een stuk geschiedenis kunnen lospeuteren. In 1563 werd Het Brantijser bij het naastgelegen Hotel de Moelnere gevoegd. Dat gebeurde toen dat gebouw (ook wel "Den Grooten Sot" genoemd), opgericht door Dierick de Moelnere in de eerste helft van de 16de eeuw, in het bezit kwam van ridder Paul van Dale. Van 1698 tot 1798 fungeerde de gebouwen als refugium van de abdij van Tongerlo, later deden ze het dienst als kazerne van de gendarmerie (1810-40), Atheneum (1840-84) en "Koninklijk Vlaamsch Conservatorium" (sinds 1885). In deze tijden van fake-news kan bovenstaand stuk tekst uit de duim van een PR-medewerker van onze universiteit zijn gezogen. En als je dit artikel tot het eind leest, kun je er inderdaad het stempel 'fake-news' op plakken. 

 

na negenen

Lezers, laat me jullie meenemen naar een gebeurtenis die zich enkele weken geleden voordeed. Toen het startschot van deze editie van STUDY360 was gegeven, meldde ik mij opnieuw aan. Klaar en gemotiveerd om de dikke substantie van ‘de blok’ door te komen en op tijd te beginnen met studeren, verschafte ik mij een ruime week voor kerst ‘s avonds toegang tot “een van de pronkstukken van deze editie”. De kelder was niet toegankelijk op dat tijdstip, dus wees de bewaker mij richting de trap om in een van de lokalen te bivakkeren met mijn goede gedrag.

Bij het lokaal aangekomen bleek dat er drie internationale studenten gebruikmaakten van de studieruimte voor een groepswerk. Ik claimde mijn eigen tafeltje en klapte mijn laptop open. Na een klein halfuur maakten de drie ‘internationals’ aanstalten om te vertrekken. Ze verzochten mij vriendelijk om de lichten uit te doen wanneer ik het lokaal verliet. Ik beantwoordde dit verzoek met een opgestoken duim en wilde mijn concentratie opnieuw verleggen naar de powerpointpresentatie die op mijn scherm open stond. In de deuropening draaide de laatste student zich vertwijfeld om: “You don’t want to be around here after 9 …” In een ruk draaide ik me om, maar de deur was reeds gesloten. Mijn hart klopte in mijn keel.

Na enkele momenten van deoriëntatie, vond ik mijn focus terug. Het studeren ging naar behoren en ik verloor de tijd uit het oog. De ijzige stilte in het lokaal werd plots verbroken door een schreeuw die door merg en been ging. Ik verschoot en verschrikt keek ik rechtsonder op mijn laptopscherm. Inderdaad, het was na negenen. Met tussenpozen bleef de schreeuw aanhouden. De oorsprong van de krijs bevond zich echter niet in het lokaal, maar kwam van ver. Ik kwam tot de ontdekking dat het harde stemgeluid doorsijpelde via de verwarmingsbuizen. Deze leidden tot buiten het lokaal de trap af. Trede voor trede daalde ik af en de schreeuw werd steeds beter hoorbaar. Eenmaal bij de receptie aangekomen bleek dat de bewaker zijn post had verlaten. Het gebouw was verlicht, maar ik leek de enige levende ziel binnen de muren.

 

onvindbaar

Voorzichtig zette ik voet richting de kelder. Ik voelde hoe mijn hart tegen mijn borstkas tekeer ging. Bij elke schreeuw, die nu duidelijk hoorbaar was, stolde mijn bloed. Bij de laatste deur aangekomen wist ik dat ik weldra achter de bron van de schreeuw zou komen. Ik legde mijn hand op de klink, sloot mijn ogen en haalde een laatste keer diep adem. Met een ruk trok ik de deur open. Niemand. Maar de schreeuw was oorverdovend. Toen werd alles zwart voor mijn ogen.

De volgende ochtend werd ik weer wakker in mijn vertrouwde bedje op kot. De gebeurtenis van de avond ervoor stond me nog helder voor de geest. Het werd me allemaal duidelijk. In de kelder van Het Brantijser werden vroeger studenten met een brandijzer gebrandmerkt. Waarom dit gebeurde, is misschien nog wel een groter mysterie. Aannemelijk is dat het een ultiem machtssymbool was waarmee onze unief een signaal wilde afgeven: 'jullie komen nooit van ons af', zoals een boer zijn vee brandmerkt. Waarschijnlijk werden de studenten onder een valse belofte naar de kelder geleid, viel de deur achter hen dicht en kwam het enige licht in de ruimte van de open haard waarin het ijzer op temperatuur werd gebracht. Verstijfd van angst zullen onze voorgangers zijn geweest. Het volgende moment greep een stevige, vuile hand ze bij de keel en werd het gloeiende voorwerp op hun bovenbeen gedrukt. De pijn moet ondraaglijk zijn geweest. Voor het leven getekend met het logo van de Universiteit Antwerpen op een van de twee dijen. 

Onze alma mater wil deze geschiedenis verhullen door deze zelfs voor Google onvindbaar te maken. De locatie openstellen tijdens STUDY360 is een even vernuftig als vilein plan van onze universiteit. Mochten de historische feiten ooit naar buiten komen, dan heeft ze alvast een uitleg klaar: “Dat was vroeger, tegenwoordig kunnen alle Antwerpse studenten tijdens de blok van onze prachtige locatie gebruikmaken.” Saillant detail: Antwerp Management School gaat verhuizen en hun nieuwe onderkomen is al gebouwd. AMS vlucht weg uit Het Brandijser, en de reden is hierboven te lezen. Uiteraard hebben de universiteit en AMS hierover een geheimhoudingsovereenkomst gesloten, opdat de geschiedenis binnen de muren van de universiteit blijft. Onze alma mater heeft als plan om na de verhuizing van AMS de lokalen zelf weer in gebruik te nemen. Mocht je in de toekomst les krijgen in Het Brandijser; wees dan op je hoede! Heb altijd een busje pepperspray op zak, want voor je het weet word je onder een valse belofte naar de kelder geleid.