karoshi

het laatste woord

09/09/2017
karoshi (© Annelies Belemans | dwars)
🖋: 

Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten ter hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie het woord ‘karoshi’.

Dat overdreven workaholic-gedrag kan leiden tot een burn-out, weten we wel. Maar het kan nog extremer: recent sijpelde het woord karoshi uit het Japans door in onze taal. De lugubere betekenis daarvan is niets minder dan 'dood door overwerk', en het is niet toevallig dat dit leenwoord net uit Japan komt. In dat land werden sinds de tweede helft van de vorige eeuw namelijk verschillende sterfgevallen vastgesteld van mensen die het loodje legden nadat ze zich letterlijk te pletter hadden gewerkt. En met verschillende bedoelen we geen enkeling, maar honderden per jaar.

 

Kerngezonde mensen van amper twintig of dertig jaar kregen zo plots een hartstilstand of een beroerte. Achteraf bleek dat ze telkens extreem veel hadden gewerkt. Lees: ze werkten jaren aan een stuk 110 uur per week (het drievoudige van de gemiddelde Vlaamse arbeider), draaiden shifts die maar liefst anderhalve dag duurden of namen in heel hun carrière geen enkele dag vrijaf. Dat zijn de gevallen die  om medische redenen bezweken aan karoshi – daarnaast zijn er nog ontelbaar veel mensen die zelf besluiten uit het leven te stappen omdat de werkdruk hen te veel wordt.

 

Maar waarom spenderen mensen zo veel tijd aan hun job, terwijl ze in een land wonen waar van slavernij geen sprake is? Het antwoord blijkt te liggen in de Japanse werkcultuur. Nadat de economie in de jaren '80 en '90 instortte, werden veel werknemers ontslagen terwijl er wel evenveel werk overbleef. Uit schrik om zelf ontslagen te worden, lieten de overblijvers hun loyaliteit voor hun bedrijf zien door de extra uren zonder klagen op te nemen. Daarnaast denken veel arbeiders dat het extra werk hun eigen schuld is. Dat denken ze omdat hun bazen hen onrealistische doelen opleggen; kunnen ze die niet halen, dan zijn ze er oprecht van overtuigd dat dat ligt aan hun eigen incompetentie. En dus zitten ze nog een paar uur langer aan hun bureau, en de volgende dag nog eens, tot ze hun familie en vrije tijd uit het oog verliezen. Of in het ergste geval: tot ze er uiteindelijk aan sterven. 

 

Werken kan uw gezondheid schaden, dat staat vast. Vergeet dus ook dit academiejaar niet dat er ook een leven bestaat buiten de boeken!