diep in het glas kijken met Mikkelsen

close-up

03/10/2022
🖋: 

Studenten en alcohol, dat is een verhaal dat teruggaat tot ver in de geschiedenis. Meestal drinken professoren en leerkrachten niet mee, maar dit is wél het geval in Thomas Vinterbergs Druk (Another Round) uit 2020. Wie van Scandinavische tragikomedies met een realistische feel houdt, moet niet verder zoeken. Als een Oscar voor beste niet-Engelstalige film niet genoeg is, dan zal het feit dat Mads Mikkelsen de hoofdrol vertolkt je misschien kunnen overhalen om Druk te zien.

Een publiek dat de films Doctor Strange of Casino Royale of de tv-serie Hannibal heeft gezien, zal allicht de Deense Mikkelsen herkennen. In tegenstelling tot zijn reputatie om in Engelstalige media schurken van de bovenste (of is het eerder onderste?) plank te spelen, vertolkt hij in zijn Deense films meer alledaagse figuren. In Druk is hij een van de vier leerkrachten op een Deense middelbare school die beslissen om de hypothese van de psychiater Finn Skårderud te toetsen: dat de mens met een te laag alcoholpromillage geboren zou worden. Volgens de psychiater zou een constant gehalte van 0,5 promille creativiteit en ontspanning optimaal bevorderen. De leden van de groep beginnen daarom hun dag met een glas wijn bij het ontbijt (stijlvol) of met een shot sterke drank in de wc’s van de lerarenkamer (minder stijlvol). 

Het experiment levert aanvankelijk positieve resultaten op. Het personage van Mikkelsen, een leerkracht geschiedenis wiens lessen vóór het experiment slaapverwekkend zijn voor de studenten én de kijker, vindt dé manier om de aandacht van zijn leerlingen bij te houden: hij bespreekt het curriculum door de lens van alcohol en beschrijft belangrijke historische figuren op basis van wat ze dronken. Daarnaast probeert hij terug leven in zijn huwelijk te blazen. De drie andere leerkrachten vinden gelijkaardige ingedronken moed om op school studenten warm te maken voor hun eigen vak. Allemaal goed en wel, maar overmoed neemt snel de overhand en uiteindelijk valt de situatie als een kaartenhuis in elkaar. 

Deze film is beslist geen moraalverhaal over alcoholmisbruik, hoewel Vinterberg de Deense drinkcultuur ook zeker niet verheerlijkt. Druk gaat immers niet zozeer over alcohol, maar raakt eerder thema’s aan zoals het schijnbare verlies van je jeugd op middelbare leeftijd en het verlangen om te ontsnappen aan het zwarte gat van de monotonie. Dat is de echte boodschap van de film: jaag je geromantiseerde jeugd niet na, maar leef in het heden (en dat mag best met een pintje erbij). De film verklapt dit eigenlijk al in de openingsscène met een wijze quote van de Deense filosoof Kierkegaard: “Wat is jeugd? Een droom.” Is er dan eigenlijk een houdbaarheidsdatum op iemands jeugd? 

Het is daarom passend dat de laatste scène een bijna dromerige sfeer krijgt – de jonge studenten studeren af en de leerkrachten vieren mee op de kaaien van de stad. Enkele momenten lang voelen zij zich weer jong. Er heerst een roes van overwinning, champagne vloeit rijkelijk en er speelt een liedje af waarvan de kijker niet zeker weet of het binnen het narratief effectief afgespeeld wordt. Het feit dat Mikkelsen vervolgens op het ritme begint te dansen op de kasseien draagt alleen maar bij aan de droomachtige ambiance. Geniet van je jeugd, lijkt Druk te zeggen, maar geniet ook van wat er daarna komt. 

Noot van de auteur: Hoewel het aantrekkelijk lijkt om Mikkelsens moves na te bootsen op de gelijkaardige keien van Antwerpen kan ik het alleen maar afraden, zeker in het geval dat je al boven 0,5 promille zit.