Je zal het maar voorhebben: het ligt op het puntje van je tong en toch kan je er niet opkomen. Dat ene woord ontglipt je keer op keer. Ook dit jaar schiet dwars alle schlemielen in zulke navrante situaties onverdroten ter hulp. Maandelijks laten we ons licht schijnen op een woord waar de meest vreemde betekenis, de meest rocamboleske herkomst of de grappigste verhalen achter schuilgaan. Deze editie het begrip en verdwenen beroep van ‘porder’.
Tegenwoordig gebruiken we onze smartphone om wakker te worden, terwijl deze taak niet al te lang geleden werd uitgevoerd door wekkers. Maar hoe werden mensen gewekt voordat de wekker werd uitgevonden? De vaste slapers die door het gekraai van de haan heen sliepen, en zij die het zonder moesten stellen, werden op een andere manier gewekt.
Voor de industriële revolutie zijn intrede deed in Europa, leefde de mens volgens het ritme van de natuur. Het opkomen van de zon betekende dat men op moest staan en wanneer deze weer onderging, zat de werkdag erop. Later werd het uur van de dag weergegeven op kerkklokken in de stad en op uurwerken bij de mensen thuis. Met de uitvinding van de stoommachine werd het voor velen rendabeler om in fabrieken te werken en konden mensen niet meer volgens de natuur leven. Op tijd in de fabriekshal staan, betekende bovendien vroeg opstaan.
Families of fabriekseigenaren huurden hiervoor een porder in. Deze tikte, tegen een kleine vergoeding, met een stok tegen het slaapkamerraam om de fabrieksarbeiders te wekken. In uitzonderlijke gevallen had de porder zelfs een huissleutel, waardoor hij bij de mensen aan het bed kon staan om ze uit hun nest te porren. Nu rijst de vraag natuurlijk: wie porde de porder wakker? Het blijft gissen naar een antwoord op die vraag. Overigens was het beroep erg gewild onder vrouwen. Zo konden zij extra geld verdienen om hun gezin te onderhouden.
Toen het beroep zijn intrede deed, kostten porders zo'n zeven cent per week. Later was dit twintig cent voor elke zesdaagse werkweek. Waar een technologische ontwikkeling het beroep in het leven riep, deed eenzelfde ontwikkeling het beroep weer verdwijnen. De uitvinding van de wekker bleek de doodsteek voor het ambacht van porder. Destijds kostte een wekker eenmalig 75 cent.
Laten we van de gelegenheid gebruik maken om het beroep van porder nieuw leven in te blazen, en dan wel als studentenjob. Studenten die geen moeite hebben met opstaan porren de studenten wakker die dat wel hebben. De 'porstudent' wordt dan ingehuurd door bezorgde ouders of door medestudenten die willen dat hun groepsgenoot op tijd op de bespreking van het groepswerk verschijnt.
- Login om te reageren