nooit te oud om te leren

de 90-jarige vrouw die studeren wil

16/10/2017
🖋: 

Of het haar een plaats in het Guinness Book of Records had opgeleverd, laat Antoinette Pecher koud. In februari 2017 zou de 90-jarige dame starten als student Letteren en Wijsbegeerte aan de Universiteit Antwerpen. Een paar dagen voor het begin van het tweede semester besliste een jammerlijk ongeluk daar anders over. De kranige overgrootmoeder brak haar heup en was genoodzaakt haar studieplannen uit te stellen.

“Ik moest in Den Bell zijn om de seniorenraad bij te wonen. Toen ik de mensen zag staan waarmee ik vergader, zwaaide ik goeiendag en stapte gewoonweg door het glas. Er zijn in dat gebouw veel glazen deuren, weet u. Ik werd naar de spoeddienst gevoerd en was mijn studie kwijt.”

 

Het mag dan een treurig verhaal zijn, mevrouw Pecher vertelt geanimeerd over het ongeluk dat een voorlopige streep trok door haar studieplannen. Ze heeft ons uitgenodigd in haar assistentiewoning, die in het hart van de studentenbuurt ligt, op een boogscheut van de aula’s. Omringd door boeken zit ze comfortabel aan haar eettafel. Een stevige wandelstok staat naast haar, net als een bijzettafeltje waarop een koffiekan prijkt.

 

Een van de dagen zal ik wel sterven, zoals iedereen.

 

Luistert, nog voor die val werd mijn plan om te studeren eigenlijk al een lijdensweg. Op voorhand dacht ik dat het gemakkelijk zou zijn: je schrijft je in, betaalt en gaat opnieuw naar school. Niks van (lacht). Ik beschik blijkbaar niet over de juiste diploma’s om hoger onderwijs te volgen. Dat komt omdat ik een kind van de oorlog ben, toen werden er geen diploma’s uitgereikt. Eten was belangrijker dan studeren.”

 

Aspirant-studenten zonder een diploma secundair onderwijs kunnen de procedure Afwijkende Toelating volgen om alsnog te starten met een hogere studie. De procedure bestaat uit een uitgebreide vragenlijst naar de verrichte arbeid en studie, gevolgd door een toelatingsproef begrijpend lezen. “Zo’n pak!”, blaast mevrouw Pecher terwijl ze met haar handen de dikte aangeeft. “Een hele klus voor een 90-jarige die gewoon enkele lessen wil volgen. Ze vroegen ook of ik aan de examens zou deelnemen. Examens? Ik was niet van plan nog carrière te maken met mijn hogere studies (lacht uitbundig).”

 

Ik beschik blijkbaar niet over de juiste diploma’s om hoger onderwijs te volgen.

 

“Maar luistert, de universiteit, en in het bijzonder studentenbegeleider Sara Backx, heeft mij goed geholpen. Uiteindelijk heb ik in een brief aan de rector gevraagd of ik me toch niet als vrije student kon inschrijven, zonder die proeven te moeten afleggen. Er zijn inderdaad tekorten in mijn vorming, maar ik heb ook veel geleerd door ervaring. Hij antwoordde dat hij blij was met mijn komst en dat het in orde was ... een paar dagen later stap ik door die glazen deur.”

 

Mevrouw Pecher zucht. “Bon, de universiteit liet weten dat ik in september opnieuw zou kunnen beginnen. Na mijn herstel ben ik vanuit Lillo naar hier verhuisd. Alles leek goed te verlopen en ik dacht echt: ‘Nu is het aan mij, ik herbegin!’ (schamper lachje). Maar toen kreeg ik opnieuw medische klachten, en heb ik er mij definitief bij neergelegd dat ik nooit zal verder studeren.” In de fonkelende pretogen van de overgrootmoeder wordt het even donker. Het dringt opnieuw tot haar door dat haar plan niet zal lukken. “Weet u, ik ben heel mijn leven al aan het afbouwen en reorganiseren. Dat is niet plezant hoor.” Ze zucht opnieuw. “Een van de dagen zal ik wel sterven, zoals iedereen.”

 

We waren hier om te spreken over mijn mislukte studieplannen, niet over mijn carrière.

 

De woorden van mevrouw Pecher blijven in het vertrek hangen en maken iedereen even stil. Dan zwiept de kwieke dame haar wandelstok omhoog en wijst er een keukenkastje mee aan. “U wilde water? Daar vindt u een glas. Maar wacht, ik heb hier van alles voor jullie voorbereid.” Ze draait zich naar het bijzettafeltje en schenkt koffie uit. Ook een koektrommel verschijnt op tafel. Pas wanneer ze haar grootmoederlijke plichten heeft vervuld, richt mevrouw Pecher zich tot Natasja, die als fotografe het interview bijwoont: “Wat zeiden uw ouders toen u aangaf dat u wilde verder studeren? Doe maar? Die van mij iets anders hoor. Onder mijn neus hebben ze beslist dat ik niet zou gaan studeren. Als meisje moest ik een broodwinner zoeken, met hem trouwen en kinderen krijgen. Later heb ik als bestuurslid van de vrouwenraad mee campagne gevoerd om zulke gedachten uit de hoofden van meisjes te verbannen.” Mevrouw Pecher knipoogt naar Natasja. “Het is dus mede dankzij mij dat u studeert, hè.”

 

Als voormalig lesgever, journalist, gemeenteraadslid en persattaché van ministers definieert mevrouw Pecher de term selfmade vrouw. Dat ze voor al haar verdiensten de titel van barones heeft gekregen, wil ze niet horen. “Enfin, ik ben niet snob, hè! Mineur dus, we waren hier om te spreken over mijn mislukte studieplannen, niet over mijn carrière.”

 

“Ik zal blijven lezen en studeren, maar ik had graag op de universiteit tussen de studenten gezeten. Het ging me om het contact tussen ouderen en jongeren. Dat is interessant voor iedereen. Ik weet namelijk wat het is om jong te zijn, maar jullie niet wat het is om oud te zijn. Aan ons contact zou de samenleving baat hebben.” Dan luidt de koekoeksklok etenstijd en begeleidt mevrouw Pecher ons naar de deur. Plots grinnikt ze. “Maar over de nieuwe studenten heb ik wel mijn ideeën hoor. Ze zitten overal in de cafés en ervaren het studentenleven op zijn best. Ik denk dan bij mezelf: daartussen zitten de bissers van volgend jaar (lacht uitbundig)!” Met haar pretogen kijkt ze ons nog een keer aan voor ze de deur sluit: “Maar bon, sympathiek hoor.”